در حالی که بازار ارز دوباره در مدار صعودی قرار گرفته، رسانهها این روزها بیش از همیشه نگاهشان را به سمت دو بازار بزرگ دارایی چرخاندهاند: مسکن و خودرو. تازهترین دادههای «دنیای اقتصاد» نشان میدهد که رفتار دلاری این دو بازار، با وجود قرار داشتن زیر سایه یک متغیر مشترک — یعنی دلار — مسیرهای کاملاً متفاوتی را طی میکند.
خودرو: سکون داخلیها، جهش مونتاژیها
از نیمه شهریورماه تا امروز، با وجود رشد محسوس نرخ دلار و افزایش تورم، ارزش دلاری خودروهای داخلی تقریباً ثابت مانده است؛ در مقابل، خودروهای مونتاژی بهطور میانگین بیش از ۴۸۰ دلار گرانتر شدهاند.
تحلیلگران میگویند این تفاوت، بازتابی از وضعیت دوگانه صنعت خودرو است: از یکسو خودروسازان سنتی که با رکود فناوری و افت ارزش واقعی محصولاتشان روبهرو هستند، و از سوی دیگر مونتاژکارانی که بهدلیل وابستگی به قطعات وارداتی، مستقیمتر از نرخ ارز تأثیر میپذیرند.
نتیجه؟
بازار خودرو دو پاره شده است؛ داخلیها در مسیر نزولی ارزش دلاری، و مونتاژیها در مسیر افزایش هزینه و وابستگی بیشتر. کارشناسان این روند را «زنگ هشدار صنعت خودرو ایران» میدانند — روندی که اگر ادامه یابد، میتواند قدرت رقابت محصولات داخلی را در سطح منطقهای بهشدت تضعیف کند.
مسکن: افت تاریخی در ارزش دلاری
در سوی دیگر، بازار مسکن تهران چهرهای متفاوت از خود نشان داده است. میانگین قیمت دلاری هر مترمربع آپارتمان در مهرماه به ۸۸۶ دلار رسیده؛ رقمی که نهتنها ۳۴ درصد پایینتر از مهر پارسال است، بلکه کمترین سطح از مهر ۹۹ تاکنون محسوب میشود.
در شرایطی که طی سالهای گذشته قیمت دلار محرک اصلی رشد قیمت مسکن بود، امسال این رابطه دچار گسست شده است. کارشناسان علت را در ترکیبی از ریسکهای سیاسی، جنگ اخیر و تغییر انتظارات تورمی میدانند — عواملی که موجب شدهاند واکنش بازار مسکن به نوسانات ارزی، برخلاف گذشته، کند یا حتی معکوس شود.
بازار مسکن و خودرو، دو آینه متفاوت از یک واقعیت واحدند: اثر دلار بر داراییها دیگر یکسان نیست.
در حالی که تورم ریالی در داخل به اوج رسیده، ارزش دلاری داراییها رفتار ناموزونی پیدا کرده است — خودروهای داخلی از نفس افتادهاند، مونتاژیها گرانتر شدهاند و مسکن در کف چهارساله قرار گرفته است.
به بیان دیگر، دلار دیگر فقط شاخصی برای «گرانی» نیست؛ بلکه به معیاری برای سنجش عمق بحران ساختاری در بازارهای داخلی تبدیل شده است.