بازار خودرو ایران بار دیگر شاهد جهش شدید تقاضا است. جدیدترین طرح فروش ایران‌خودرو با ثبت‌نام بیش از سه‌میلیون و ۸۰۰ هزار نفر برای تنها ۷۳ هزار خودرو، نشان می‌دهد که تب خرید و سرمایه‌گذاری در خودرو دوباره اوج گرفته است. این رشد خیره‌کننده، ۸۱۵ درصد بیشتر از دوره پیشین است و نشانه‌ای روشن از بازگشت واسطه‌گران و افزایش تقاضای سرمایه‌ای به بازار محسوب می‌شود.
شکاف قیمتی و نقش انتظارات تورمی
یکی از دلایل اصلی این استقبال گسترده، فاصله چشمگیر قیمت کارخانه تا بازار است. خودرویی مانند «سورن پلاس بنزینی» با قیمت کارخانه‌ای ۶۳۹ میلیون تومان و قیمت بازار یک‌میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان، اختلافی بیش از ۷۲ درصدی دارد. خودروهای دیگری مانند «شاهین دنده‌ای» و «ری‌را» نیز اختلاف قیمتی بالای ۵۵ تا ۷۰ درصد دارند. این شکاف قیمت، جذابیت سرمایه‌گذاری و سفته‌بازی را در بازار افزایش داده و به تدریج تقاضا را به سمت ثبت‌نام کارخانه‌ای هدایت کرده است. از سوی دیگر، انتظارات تورمی ناشی از شرایط اقتصادی و تحولات سیاسی، باعث شده افراد ترجیح دهند به جای نگهداری نقدینگی، سرمایه خود را در دارایی‌های بادوام مانند خودرو محفوظ کنند.
حذف محدودیت‌های ثبت‌نام و افزایش استقبال
یکی دیگر از عوامل مهم رشد تقاضا، حذف الزام افتتاح حساب وکالتی و بلوکه کردن وجه از سوی خودروساز است. این محدودیت پیش‌تر مانع اصلی بسیاری از خریداران و سرمایه‌گذاران برای ثبت‌نام خودرو بود، اما حالا با برداشته شدن آن، مسیر خرید آسان‌تر و جذاب‌تر شده است. ترکیب این عامل با شکاف قیمتی و انتظارات تورمی، باعث شده تعداد متقاضیان در این دوره به سطح میلیونی برسد، هرچند شانس خرید برای هر فرد تنها ۱.۹ درصد است.
روند تاریخی تقاضا و نوسانات بازار
سال جاری با کاهش تقاضای خودرو شروع شد و در چندین مرحله شاهد افت ثبت‌نام‌ها بودیم. از ثبت‌نام ۹۱۱ هزار نفر در طرح بهمن ماه سال گذشته، تا کاهش به ۴۱۵ هزار نفر در هفتمین دوره فروش، بازار دوره‌ای از رکود را تجربه کرد. دلیل اصلی این کاهش، کاهش جذابیت سرمایه‌گذاری برای واسطه‌گران و توان محدود خریداران واقعی بود. با این حال، تجربه دی‌ماه ۱۴۰۱ نشان می‌دهد که اگر شکاف قیمتی بالا و انگیزه سرمایه‌گذاری وجود داشته باشد، بازار می‌تواند بار دیگر میلیونی شود.
چشم‌انداز بازار خودرو
بازار خودرو ایران در نقطه حساسی قرار دارد؛ جایی که سیاست‌های فروش کارخانه، اختلاف قیمت و انتظارات تورمی با هم تلاقی کرده و هم مصرف‌کنندگان واقعی و هم سرمایه‌گذاران را تحت تأثیر قرار داده است. این ترکیب، نه تنها فشار خرید را افزایش داده، بلکه احتمال شکل‌گیری موج‌های سوداگرانه را نیز بالا برده است. در روزهای پیش‌رو، باید دید آیا این موج میلیونی صرفاً هیجانی گذراست یا نشانه بازگشت پایدار تقاضا به بازار خودرو.
